Nadziąślak u psa, wedle definicji, jest łagodnym rozrostem tkanki miękkiej na powierzchni dziąseł. Definicja ta odnosi się do lokalizacji zmiany, nie określając pochodzenia ani stopnia złośliwości powstałej deformacji. Nadziąślak u psa Nadziąślaki u psa są bardzo często mylnie diagnozowane – określa się tym mianem większość zmian brodawkowatych, które lokalizują się w obrębie jamy ustnej. Nie zawsze jednak deformacje dziąsłowe tego typu są zmianami łagodnymi, które można zbagatelizować. Każdą zmianę, nawet pozornie niegroźną należy dokładnie zdiagnozować, aby określić, czy wymaga ona interwencji chirurgicznej czy nie, i zwracać uwagę, czy nie powiększa swojego rozmiaru – zmiany zlokalizowane w jamie ustnej, mogą powodować znaczne trudności w przyjmowaniu pokarmów, jeśli osiągną duże rozmiary. Wśród najczęściej występujących zmian w jamie ustnej psa są: rak płaskonabłonkowy,czerniak,szkliwiak akantotyczny. Warto podkreślić, że bardzo często zmiany zlokalizowane w jamie ustnej mają charakter złośliwy. Łagodne deformacje powierzchni dziąseł zdarzają się rzadziej, w poniższym artykule jednak skupię się głównie na nich. Nadziąślak u psaRasy psów predysponowane do występowania nadziąślakówNadziąślak u psa objawyDeformacje dziąseł związane ze stanem zapalnymDiagnostyka nadziąślaków u psówNadziąślak u psa leczenieNadziąślaki u psa rokowanie Jak rozpoznać chorobę u psa? Wyróżniane są różne formy nadziąślaków, w zależności od rodzaju komórek, z których są zbudowane. I tak, istnieją nadziąślaki: włóknikowate,kostniejące,kolczystokomórkowe,wielokomórkowe. Mogą mieć miękką lub twardą strukturę, bywają uszypułowane i dobrze odgraniczone od otaczających je tkanek. Zwykle zlokalizowane są w przednich partiach jamy ustnej, jednak mogą być spotykane także przy zębach trzonowych. Najczęściej nadziąślaki u psów występują w przestrzeni policzkowej jamy ustnej. Rasy psów predysponowane do występowania nadziąślaków Rasy predysponowane, u których zmiany w jamie ustnej występują szczególnie często to: boksery,buldogi angielskie,buldożki francuskie,owczarki niemieckie,dobermany,pudle miniaturowe i średnie,sznaucery miniaturowe, toy i średnie. Nadziąślaki u psa bardzo często powiązane są ze złym stanem higienicznym jamy ustnej – im większa płytka i kamień nazębny, tym większe prawdopodobieństwo rozrostu dziąsła w miejscu drażnienia. Nadziąślak u psa objawy Nadziąślaki u psa nie zawsze są łatwo zauważalne. Owszem, gdy nadziąślaki u psa osiągną imponujące rozmiary, ciężko je przeoczyć, ponieważ sprawiają wtedy spory dyskomfort pupilowi. Jednak we wczesnym etapie nadziąślaki u psa mogą przypominać niewielką wyniosłość wywodzącą się z dziąsła. Początkowo mogą nie dawać żadnych objawów, jednak wraz ze zwiększaniem swojej wielkości i objętości, nadziąślaki u psa mogą być uciążliwe. Bliska styczność z zębem powoduje, że tworzy się tak zwana „kieszeń rzekoma” – przestrzeń, w której gromadzą się resztki jedzenia, stanowiące świetną pożywkę dla rozwoju bakterii. Obecność kieszeni rzekomej, wraz z jej zawartością, powoduje rozrastanie się płytki bakteryjnej i formowanie kamienia nazębnego, który wnikając do kieszonki zębodołowej, powoduje osłabienie siły więzadeł zębodołowych. W ten sposób rozwijają się choroby przyzębia. Pierwszym sygnałem, świadczącym o problemach w obrębie jamy ustnej jest zwykle nieświeży oddech. Oczywiście zapach wydychanego przez psa powietrza nigdy nie będzie przyjemny dla ludzkiego nosa, jednak nie powinien być intensywny, obrzucający, gnilny. Powstanie nadziąślaków i stanów zapalnych może spowodować, że pupil je chętniej jedną stroną jamy ustnej, ewidentnie unikając gryzienia stroną, po której lokalizuje się zmiana. Zwierzę może wykazywać większą chęć do spożywania miękkiego pokarmu dla psa, unikając twardych kęsów. Może także wystąpić osłabienie apetytu i w efekcie, przy długotrwałym ignorowaniu objawów, utrata masy ciała i wychudzenie zwierzęcia. Jeśli nadziąślak lokalizuje się tuż przy linii zgryzu lub jest bardzo intensywnie rozwinięty, kalafiorowaty, z brodawkowatymi rozrostami, może być w łatwy sposób uszkodzony w trakcie przeżuwania kęsów. Jeśli nadziąślak u psa krwawi, opiekun może zauważyć krwiste zabarwienie śliny, nagłe przerywanie posiłków, gwałtowne odskakiwanie od miski. Bywa, że psy wykazują objawy świądu policzka, brody lub gałęzi żuchwy w miejscu, gdzie występuje nadziąślak. W skrajnych przypadkach, gdy zmiana jest złośliwa, może powodować deformację kości szczęki lub żuchwy. Takie zmiany są bardzo wrażliwe na wszelkiego rodzaju uszkodzenia i urazy, mogą predysponować zwierzę do wystąpienia złamań patologicznych. Przy deformacji kości, spowodowanej rozrostem nowotworowym, zwierzę może stracić zęby, przy których zmiana jest zlokalizowana. Deformacje kośćca najczęściej dotyczą nowotworów złośliwych, wymienionych przeze mnie wyżej. Oprócz nich, mogą też występować inne objawy, niezwiązane z jamą ustną, w której lokalizuje się ognisko pierwotne. Czerniak ma tendencje do przerzutów odległych – oprócz zmiany w jamie ustnej występują powiększone węzły chłonne, ogniska nowotworowe w narządach miąższowych, płucach oraz deformacje i guzy skórne. Deformacje dziąseł związane ze stanem zapalnym Jedną z przyczyn występowania rozrostu powierzchni dziąseł jest przewlekły stan zapalny jamy ustnej. Rasy psów, u których najczęściej spotykana jest taka sytuacja to psy brachycefaliczne – boksery, buldogi angielskie, buldogi francuskie, mopsy i shih- tzu. W jamie ustnej psa brachycefalicznego zachodzi często wiele deformacji i wad – począwszy od nieprawidłowego ustawienia zębów, wad zgryzu, aż po przerost dziąseł i fałdów podniebienia twardego. Pomiędzy nadmiernie rozwinięte fałdy śluzówki dostają się resztki jedzenia, a rozkładając się stanowią świetną pożywkę dla bakterii. Reakcją organizmu jest silny stan zapalny oraz rozpulchnienie podniebienia. Ogromna ilość patogenów powoduje też nadmierną reakcję w obrębie dziąseł. Pojawiają się deformacje, przypominające rozległe, rozlane na kilka zębów nadziąślaki u psa. Bywa, że stan ten obserwowany jest przy wszystkich zębach występujących w jamie ustnej – dziąsło jest rozpulchnione, występują kalafiorowate narośle między zębami, zęby wykazują patologiczną ruchomość. Często wystarczy wykonanie zabiegu sanacji jamy ustnej oraz prawidłowo przeprowadzane zabiegi profilaktyczne (szczotkowanie jamy ustnej, stosowanie chusteczek nasączonych odpowiednimi środkami dezynfekcyjnymi, stosowanie preparatów do higieny jamy ustnej), aby zminimalizować rozrost śluzówki i poprawić stan zwierzęcia. Diagnostyka nadziąślaków u psów Diagnostyka W przypadku zmian zlokalizowanych w obrębie jamy ustnej, biopsja cienkoigłowa często nie daje jednoznacznej odpowiedzi. Biopsja cienkoigłowa sprawdza się bardzo dobrze do diagnostyki zmian zlokalizowanych na skórze, lub położonych płytko pod nią, jednak w przypadku nadziąślaków niesie za sobą spore ryzyko błędu diagnostycznego. Najczęściej w trakcie biopsji cienkoigłowej, pobierane są komórki leżące zbyt płytko i wynik, jaki uzyskiwany jest w trakcie badania to „stan zapalny”. Dlatego w celu postawienia trafnej diagnozy warto pobrać większy fragment zmiany i do badania histopatologicznego przesłać wycinek tkanki. Potwierdzony przez badanie histopatologiczne wynik jest dużo bardziej wiarygodny, dzięki temu lekarz weterynarii opiekujący się psem w prawidłowy sposób może określić rokowanie i dalsze postępowanie. W przypadku zmian naciekających na kość, lub rozlanych, takich, w których nie da się dokładnie określić końca ani początku zmiany, warto zastosować dodatkowe badania obrazowe. Zdjęcie RTG czaszki pozwoli na określenie, czy rozpoczął się proces degeneracyjny kości, jak bardzo jest intensywny i czy w trakcie zabiegu chirurgicznego istnieje ryzyko wystąpienia jatrogennego złamania kości żuchwy. W zaawansowanych przypadkach, gdy zmiany w jamie ustnej są bardzo duże, lub gdy obserwowane są intensywne deformacje, warto wykonać tomografię komputerową z kontrastem – granice zmiany będą wyraźnie zaznaczone, dzięki czemu będzie możliwe dokładne zaplanowanie zabiegu. Tomografia komputerowa z kontrastem uwidoczni także ewentualne przerzuty charakteru nowotworowego. Nadziąślak u psa leczenie Nadziąślak u psa leczenie W większości przypadków, jeśli zmiana nie jest złośliwa i nie ma przeciwwskazań do zabiegu, nadziąślaki u psa należy usunąć. Taki zabieg warto połączyć z sanacją jamy ustnej – usunięcie osadów, kamienia nazębnego i zredukowanie ilości patogenów w obrębie jamy ustnej, znacząco poprawi komfort funkcjonowania pupila. W przypadku zmian uszypułowanych interwencja chirurgiczna wymaga założenia niewielkiej ilości szwów, a rekonwalescencja jest dość szybka. Po zabiegu warto jednak stosować preparaty do higieny jamy ustnej, aby zminimalizować ryzyko wystąpienia rozrostu śluzówki w innym miejscu jamy ustnej. Inaczej jednak wygląda sytuacja, gdy nadziąślaki u psa zostają zdiagnozowane jako nowotwór złośliwy. Wtedy należy dokładnie zaplanować zabieg chirurgiczny i z dużą precyzją określić margines cięcia. Pierwszy zabieg ma największe szanse powodzenia i zaplanowanie odpowiednio szerokiego marginesu może zmniejszyć szansę na nawrót choroby. W przypadkach guzów o dużej złośliwości i wysokim potencjale do odrastania, zalecana interwencja chirurgiczna z odpowiednim marginesem może objąć fragmenty żuchwy lub szczęki. Po zabiegu warto wdrożyć leczenie wspomagające, obejmujące chemioterapię lub radioterapię, aby zminimalizować ryzyko powstania przerzutów odległych. Nadziąślaki u psa rokowanie Rokowanie w przypadku nadziąślaków zależy od pochodzenia i zaawansowania guzów. Jeśli tkanka zostanie określona jako łagodny rozrost, lub nadziąślaki u psa powstały w wyniku stanu zapalnego lub drażnienia, rokowanie jest dobre. Po wdrożeniu odpowiednich czynności profilaktycznych, nawrót choroby i ryzyko odrastania nadziąślaków u psa są niewielkie. Jeśli badanie histopatologiczne potwierdzi obecność komórek nowotworowych, rokowania zależą od podjętych kroków. Pozostawienie zmiany nowotworowej bez wdrożenia jakiegokolwiek postępowania zwykle kończy się śmiercią pupila – nadziąślaki u psa rozrastają się, uniemożliwiając normalne pobieranie posiłków. Przy rozpoznaniu nadziąślaka u psa szybka decyzja o operacji i leczenie wspomagające zwiększają szanse zwierzęcia na przeżycie. Jakie badanie potwierdzi obecność nadziąślaka u psa? W celu upewnienia się, że zmiany to faktycznie nadziąślaki u psa należy pobrać większy fragment zmiany i wykonać badanie histopatologiczne. Które rasy psów są predysponowane do nadziąślaków? Do nadziąślaków predysponowane są takie rasy psów jak boksery, buldogi angielskie, buldożki francuskie, owczarki niemieckie, dobermany, pudle miniaturowe i średnie, sznaucery miniaturowe, toy i średnie.